Η πρόσφατη αύξηση της επιρροής του θεσμού των προστατευόμενων μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος στη χώρα μας επιβεβαιώνει τη σημασία της δικαστικής προστασίας τους για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ωστόσο, η ελληνική πολιτεία βρίσκει τρόπους να περιορίζει τη δυνατότητα διεκδίκησης των δικαιωμάτων αυτού του θεσμού, και αυτό επιβεβαιώνεται μέσα από δραστικές τροποποιήσεις που εισηγείται κατά καιρούς.
Η πρόσφατη απόφαση της οικονομικής εισαγγελίας να άρει την προστασία δύο μαρτύρων στο σκάνδαλο Novartis αντιπροσωπεύει μια οδυνηρή προσβολή στον ήδη υποβαθμισμένο θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων. Αυτή η απόφαση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς πλήττει καίρια την εμπιστοσύνη που θα μπορούσαν να έχουν μελλοντικοί μάρτυρες στον φερεγγυότητα της νομικής διαδικασίας.
Παρά την ύπαρξη μιας ευρωπαϊκής οδηγίας που ενισχύει την προστασία των μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος, η ελληνική κυβέρνηση, και συγκεκριμένα υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, φαίνεται να κάνει τα ακριβώς αντίθετα. Οι τροποποιήσεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, κυρίως με την προσθήκη του άρθρου 79 στον ν. 5090/2024, ανοίγουν τον δρόμο για τη σταδιακή αποδυνάμωση του θεσμού, εγείροντας σοβαρές ανησυχίες για τη διαφάνεια και την αξία των μαρτύρων.
Η ελληνική δικαιοσύνη επανειλημμένα έχει υποστεί κριτική για την υποτίμηση των προστατευόμενων μαρτύρων και την έλλειψη νομικής θωράκισης που τους παρέχεται. Μάλιστα, ιστορικά παραδείγματα που αφορούν σκάνδαλα όπως το χρηματιστήριο και τις μίζες στα εξοπλιστικά προγράμματα καταδεικνύουν την αποτυχία της δικαστικής αρχής να προστατεύσει εκείνους που τολμούν να μιλήσουν.
Οι αδιαμφισβήτητες πιέσεις από διεθνείς οργανισμούς και οι αυστηρές συστάσεις του ΟΟΣΑ μένουν ωστόσο χωρίς αντίκρισμα. Κι ενώ άλλες χώρες προσπαθούν να ενισχύσουν τις διαδικασίες προστασίας, στην Ελλάδα το νομοθετικό πλαίσιο σφίγγει γύρω από τη δυνατότητα των μαρτύρων να καταθέσουν ανώνυμα.
Στο πλαίσιο αυτό, μόλις πρόσφατα αναδείχθηκε η ανάγκη να συζητηθεί ο θεσμός του προστατευόμενου μάρτυρα, με νομικούς και πολιτικούς να εκφράζουν την ανησυχία τους ότι η ελληνική πολιτεία ανοίγει ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Ενώ το σκάνδαλο Novartis φέρνει στο φως διαφθορές και ατασθαλίες, η προσπάθεια για αποδεσμεύσεις κατάθεσης προστατευόμενων μαρτύρων ενδέχεται να οδηγήσει σε πολιτικές και νομικές συνέπειες, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Ο θεσμός του προστατευόμενου μάρτυρα είναι ουσιαστικά το εργαλείο που ενισχύει τη δικαιοσύνη και τη δυνατότητα για καταπολέμηση της διαφθοράς, και η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να αγνοεί επιδεικτικά τις διεθνείς υποχρεώσεις που έχει αναλάβει. Ωστόσο, καθίσταται σαφές ότι η ανάγκη για νομική προστασία και διαφάνεια παραμένει επιτακτική, καθώς η κατάληξη του θεσμού αυτού σφραγίζει την πορεία της δικαιοσύνης στην Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια.
Πηγή: documentonews.gr